เพื่อนสี่ขา กับอันตรายจาก PM 2.5
เรื่อง: ตรีรัก วงศ์รัตนโสภณ
ภาพ: สุพรรณนิการ์ เกิดโมฬี
เดือนมีนาคมถึงพฤษภาคมของทุกปีปัญหาที่จังหวัดเชียงใหม่และจังหวัดอื่น ๆ ในบริเวณใกล้เคียงต้องเผชิญอย่างหนัก คือปัญหาฝุ่นควันขนาดเล็ก ซึ่งเป็นอันตรายต่อร่างกายมนุษย์อย่างมาก ประจวบเหมาะกับในปีนี้กรุงเทพฯ ได้เผชิญกับปัญหาฝุ่นควันขนาดเล็กนี้เช่นกัน แม้สาเหตุจะแตกต่างจากในจังหวัดทางภาคเหนือ แต่ปัญหาใหญ่ที่เกิดขึ้นกลางกรุงแบบนี้ ก็ทำให้สังคมมวลรวมโดยเฉพาะในโซเชียลมีเดียหันมาให้ความสนใจและตระหนักถึงความสำคัญของการแก้ไขปัญหานี้มากขึ้น
ในปีนี้มีหลายคนออกมาเคลื่อนไหวรณรงค์ให้ใส่หน้ากากอนามัยแบบเฉพาะ เพื่อป้องกันตนเองและคนที่เรารัก มีผู้เชี่ยวชาญหลายท่านออกมาให้ความรู้เรื่องอันตรายของฝุ่น PM 2.5 มนุษย์สามารถแสวงหาทางป้องกันตัวเองได้หลากหลายวิธี แต่ในขณะเดียวกันก็ยังมีเพื่อนรักสี่ขาของเราที่ต้องการการปกป้องเช่นเดียวกัน เพราะ PM 2.5 ก็อันตรายต่อพวกเขาไม่ต่างจากมนุษย์เลย
วันนี้อ่างแก้วจึงพาทุกคนมาคุยกับ รศ.น.สพ.ดร.ชวลิต บุญญาภากร หัวหน้าภาควิชาคลินิกสัตว์เล็กและสัตว์ป่า มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เพื่อที่จะได้ปกป้องเพื่อนรักสี่ขาของเราได้อย่างถูกต้อง
Q: ฝุ่นควันมีผลกระทบกับน้องหมาน้องแมวอย่างไรบ้าง?
น้องหมากับน้องแมวผลกระทบก็จะเช่นเดียวกับที่เกิดขึ้นในคนเรา เพราะว่าโครงสร้างทางกายภาพหรือว่าทางการทำงานของร่างกาย สรีรวิทยา ในสุนัขและในคนใกล้เคียงกัน
Q: เมื่อได้รับฝุ่นควันเข้าไปจะมีอาการอย่างไรบ้าง?
ฝุ่นควันที่เกิดที่บ้านเราตอนนี้ เราก็ทราบกันว่าไซส์มันเล็กมาก คือ PM 2.5 เพราะฉะนั้น มันสามารถเดินทางจากจมูก ลงไปที่ท่อลมเล็ก ๆ ที่อยู่ลึกลงไปในปอดได้
สุนัขที่ได้รับฝุ่นควันพวกนี้ส่วนมากจะมีอาการไอ ระคายเคืองเหมือนคนเรา เวลาเราออกไปช่วงที่ฝุ่นเยอะ ๆ สิ่งแรกเลยเราจะรู้สึกว่าเราระคายเคืองตา สุนัขก็จะมีระคายเคืองตา อาจจะมีอาการเยื่อตาอักเสบ มีน้ำตาไหลได้มาก แล้วก็เวลาสูดดมฝุ่นควันเข้าไป มันจะไปกระตุ้นระบบทางเดินหายใจตรงท่อลม ไปทำให้เกิดการระคายเคือง เพราะฉะนั้นพวกนี้ก็จะมีอาการไอ หายใจเร็ว หอบหายใจ บางตัวก็อาจจะมีอาการอ้าปากหายใจ อันนี้ก็จะเป็นสิ่งที่เจ้าของอาจจะสังเกตได้ว่าพวกสุนัขอาจจะได้รับผลกระทบจากฝุ่นควันพวกนี้ สุนัขที่มีเรื่องของปัญหาระบบทางเดินหายใจอยู่แล้ว อย่างเช่นพวกหลอดลมตีบ ท่อลมขนาดเล็ก ๆ มีการอักเสบ จะถูกกระตุ้นได้ง่ายในภาวะเช่นนี้ อาการจะกำเริบขึ้นมา ช่วงนี้เราอาจจะสังเกตได้ว่าสุนัขที่เข้ามารักษาด้วยโรคทางเดินหายใจมากขึ้นตามสภาพแวดล้อม
Q: วิธีป้องกันเพื่อนรักสี่ขาจากปัญหาฝุ่นควัน
ที่จริงแล้วทางเราเคยได้ยินว่ามีหน้ากากอนามัยสำหรับสุนัข แต่ว่าใช้ไม่ค่อยได้ผล เนื่องจากว่า สุนัขมีทรงหน้าหลายแบบ หน้ายาวก็มี หน้าสั้นก็มี เวลาใส่หน้ากากอนามัยพวกนี้เข้าไปส่วนมากเขาจะไม่ยอม จะรำคาญ เพราะฉะนั้นการป้องกันที่ดีคือ ต้องเก็บสุนัขไว้ในบ้านในช่วงที่มีฝุ่นควันเยอะ ๆ งดกิจกรรมที่อยู่กลางแจ้ง โดยเฉพาะสุนัขที่อายุน้อยหรือสุนัขชรา เพราะพวกนี้จะง่ายต่อการถูกกระตุ้นด้วยฝุ่นควัน แล้วในบ้านถ้าเป็นไปได้เราก็ควรมีเครื่องฟอกอากาศช่วยลดฝุ่นควันขนาดเล็กก็จะช่วยได้
หากน้องหมาน้องแมวตัวไหนเริ่มแสดงอาการผิดปกติ วิธีแก้ไขที่ดีที่สุดคือการรีบพาเขาไปพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อจะได้ทราบถึงอาการ ความรุนแรงของโรค และสามารถรักษาได้ทันท่วงที
สุดท้ายแล้วการดูแลสัตว์เลี้ยงของเรานั้น สามารถดูแลเขาควบคู่ไปกับการดูแลตัวเองได้ วิธีการดูแลก็สามารถทำได้โดยง่าย รักและดูแลเขาให้ดีที่สุดเหมือนกับที่พวกเขารักและซื่อสัตย์กับเจ้าของเพียงคนเดียว